ÇİZGİ ROMAN

Çizgi romanın ilk örneği olarak genellikle 1896 yılında Richard Fenton Outcalt'in "The Yellow Kid (Sarı Çocuk)" isimli gazete bandı gösterilir. Devamlı bir karakter olarak bantta görülen küçük çocuk etrafında gelişen anlatıda, ilk defa çizim içine yerleştirilmiş yazıların yer alması bir ilkti ve bunlar yazı balonlarının atası oldu.

Yirminci yüzyıl başlarında ise Amerikan gazetelerinde yer alan çizgi-bantlar, daha sonra dergi formatında toplanarak yeniden basılmaya ve dağıtılmaya başlandı. Bu da çizgi roman dergiciliğinin başlangıcı oldu.

Alex Raymond, Hal Foster gibi sanatçıların, ilk başyapıtlarını oluşturduğu bu sanat, 1930’lu yıllarda olağanüstü satış rakamlarına ulaştı ve Süperman ile popüler kültüre önemli bir katkı yaptı.

1960'lı yıllara gelindiğinde ise küçük bir çizgi roman firması olan Marvel Comics’in yayın yönetmeni Stan Lee, çoktan ölmüş ve bir daha dirilmeyeceği düşünülen süper kahraman çizgi romanlarının yeniden doğuşu için öncekinden bambaşka bir süper kahraman evreni kurmaya girişti. Stan Lee, halkın arasına inen süper kahramanlar artık kozmik maceraların yanı sıra kira, trafik ya da aşk acısı gibi dertlerle de uğraşıyorlardı.

Diğer önemli bir çizgi roman okulu olarak yirminci yüzyılın son döneminde bütün dünyayı saran Japon çizgi romanı Manga ise, piyasaları hareketlendirerek, çizgi roman piyasasına başka bir boyut kazandırdı.

Dünyadaki gelişimin bir benzeri olarak Türkiye’de de çizgi roman ilk olarak gülmece içerikli ve resimli çocuk dergilerinde çizgi bant şeklinde görüldü. Türkiye’de 1900’lerin başında başlayan çizgi roman ve çizgi bantların, gazete ve dergilerde yoğunlaşması 1930’lu yıllarda başladı

1945’te Nedim Tör tarafından “Doğan Kardeş” adlı çocuk dergisinin yayınlanmasıyla birlikte Türkiye’de çizgi roman, örnek gösterilen ve övgüyle bahsedilen bir süreli yayın olarak ortaya çıktı.

1950’li yıllara gelindiğinde, yetişkinler de dahil birçok insanın elinden düşürmediği ve kendine örnek aldığı, İtalya’da “Capitan Miki” olarak bilinen kovboy romanı “Tommiks”, Türkçe’ye uyarlanarak, o yıllarda satış başarısı kazanan en önemli çizgi romanlardan oldu. Tommiks’in ardından ilginin arttığı İtalyan çizgi romanlarına ülkemizde Teksas-Tommiks denmeye başladı.

ÇİZGİ FİLM

Kökeni 17. yüzyılda Çin’deki eski gölge oyunlarına kadar uzanan çizgi film, 1892’de Paris Grevin Müzesi’nde elle çizilmiş ve guvaşla boyanmış desenlerin, perdeye yansıtılarak ışıklı bir pantomim gösterisi düzenlenmesiyle başladı. Bu gösteriler başlangıçta büyük bir ilgi gördüyse de sinemanın bulunuşu bu çalışmaları gölgede bıraktı.

ABD’de deneme niteliğindeki çizgi filimler 1909’dan sonra gelişti. İlk çizgi film kahramanları 1919’da Felix The Cat ve 1920’de Koko The Clown oldu. Birkaç yıl sonra Walt Disney, çok ilgi çeken bu yeni sanatın bütün olanaklarını kullandı. İnsan biçimli miki farenin beyaz perdede ilk kez görünmesiyle, çocuk ve yetişkinler için bir düş fabrikasının temelleri atılmış oldu.

1926-1930’dan başlayarak ses ve desenin çok geçmeden renkle buluşmasıyla çizgi film bütün dünyaya yayıldı. Walt Disney uzun metrajlı yapıtı pamuk prenses ve yedi cüceler (1937) büyük bir başarıya ulaştı.