ŞAMPUAN

Yaz aylarının gelmesi ve okulların tatil olmasıyla herkes ya denizlere koşuyor ya da sıcak havanın etkisiyle evlerdeki duşlara. Mevsimin gereği de en çok ihtiyaç duyulan ürünlerin başında şampuan ve sabun geliyor. Her gün kullandığımız sabun ve şampuan hakkında ne biliyoruz;

Eski Mısırlılar saçlarını sitrik asitle yıkardı. Yüzyıllarca evlerde üretilen, kokulandırılmış sitrik asit ve sabun karışımları kullanıldı. Kaynamış suda sabuna, soda veya potas (potasyum bileşkenleri) katarak elde edilen karışım, modern şampuanın ana maddesi oldu.

Şampuan sözcüğü İngiltere’de, Hindistan yönetiminin Doğu Hindistan Kumpanyası’ndan alınıp hükümete devredildiğinde, ülkeyi saran Hint modası sırasında yaygınlaştı. Hintçe’de “masaj yapmak” anlamına gelen champo sözcüğü, bu anlamıyla 1740’lardan itibaren Hindistan’dan söz eden kitaplarda görüldü ve İngiliz kuaförler tarafından İngilizce’ye sokuldu. Aynı dönemlerde her dükkân kendi şampuanını kendisi üretiyor ve formülünü de sır gibi saklıyordu. 1890’larda Almanya’da ilk gerçek deterjan temeline dayanan şampuan üretildi ve Birinci Dünya Savaşı sonrasında piyasaya çıktı. 1930’da normal, 1933’te yağlı ve kuru saçlar için şampuan elde edildi.

Şampuan Türkiye’ye ise ilk kez 1950’lerin başında girdi. İlk zamanlarda şimdiki gibi sıvı halde satılmıyordu. Küçük paketler içinde bulunan toz halindeki karışım, su ile karıştırılarak şampuan haline getiriliyordu. Daha sonra cam şişelerde sıvı halde satılmaya başlandı. Ambalaj sektörünün de gelişmesiyle, günümüzdeki şekline ulaşıldı. Kimya sanayindeki gelişmelere paralel olarak, şampuanın içeriği de gelişti ve şampuanı bir tür “sıvı sabun” olma tanımından “bakım ürünü” olma düzeyine taşıdı.

SABUN

Bir efsaneye göre sabun, Roma’daki Sapo Tepesi’nde tesadüfen keşfedildi. Efsanede, bu bölgede kurban edilen hayvanların küllere karışan yağlarının, Tiber Nehri’ne sürüklendiğinden bahsedilir. Burada çamaşır yıkayan Romalı kadınların da hayvan yağı ve külden oluşan bu kaygan maddeyi kullanarak, yıkadıkları çamaşırların daha kolay temizlendiğini fark ettikleri söylenir.

Bazı kayıtlarda da M.Ö. 2800 yıllarında Babillilerin bir çeşit sabun kullandığına rastlanmaktadır. Hititliler’in çövenotu, helvacıotu kökü ve sabun otu külleriyle temizlik yaptıkları kayıtlarda yer almaktadır. Eski Mısır, beden ve giysi temizliğinde bugün hala kullanılmakta olan sabunu ilk üreten uygarlık olarak tarihe geçmiş.

Halen Arap Sabunu olarak bilinen yoğun sıvı sabun ise ilk defa M.Ö. 6. yüzyılda Fenikeliler tarafından üretilmiş. Fenikeliler keçi yağı, kül ve potasyum karbonatı suda kaynatarak ilk sıvı sabunu elde etmişler. Daha sonraları ise Romalılar, Pompei’de Avrupa’nın ilk sabun imalathanesini kurmuşlar.